Badkuip?

De arbeidsmarkt neemt steeds meer de vorm van een badkuip aan

In de presentatie van Kevin Wheeler op de Future of talent NL toonde hij de figuur uit het onderzoek naar ‘the growth of low-skill services and the polarization of the US labor market’ van David H. Autor en David Dorn. Hij benoemde deze figuur als ‘de badkuip’ van de arbeidsmarkt, omdat hij glashelder laat zien hoe enerzijds de polarisatie op de arbeidsmarkt toeneemt en tegelijkertijd de middenklasse het zwaar heeft en langzaam verdwijnt. De banen- en werkgelegenheidsgroei zit aan de onderkant en bovenkant van de arbeidsmarkt en de middengroep zit als ware in de badkuip. Onder de nullijn. Wat het figuur nog niet duidelijk maakte, was hoeveel mensen nu eigenlijk in de badkuip zitten. Daarom hebben we een vergelijkbare analyse hebben gemaakt op de Nederlandse beroepsbevolking.

Badkuip van de Nederlandse beroepsbevolking

Voor 116 arbeidsmarktclusters gedefinieerd naar 4 opleidingsniveaus en 29 beroepsgroepen hebben wij de arbeidsmarktkansen en omvang van de doelgroep uitgerekend. Bij een arbeidsmarktkans van 70 (zie ook www.arbeidsmarktkansen.nl en het boek Schaarste bestaat niet uit 2013) liggen vraag en aanbod binnen het cluster gelijk.  Wat blijkt?

• 36% heeft een score van 70 of hoger, wat betekent dat er meer vraag naar hen is dan aanbod. Vanzelfsprekend variëren deze scores nog per regio, maar hebben we ons in eerste instantie op Nederland gericht.
• Het tegenovergestelde is ook waar en dat is dat 2 op de 3 beroepsbeoefenaren een score onder de 70 hebben en daarmee per definitie een lastiger uitgangspunt op de arbeidsmarkt.
• 1,8 miljoen personen hebben een arbeidsmarktkans onder de 50 en zijn daarmee kwetsbaar op de arbeidsmarkt. Ook een (sterk) aantrekkende arbeidsmarkt zal voor hen niet op korte termijn (binnen 2 jaar) resulteren in kansrijkere situatie op de arbeidsmarkt.
• 19 procent van de Nederlandse beroepsbevolking met een score boven de 70 heeft een (V)MBO opleiding. Dat maakt dat 3 op de 10 (30%) van alle (V)MBO’ers een kansrijke positie hebben op de arbeidsmarkt. Voor hoogopgeleiden is dit 44%, te weten 17% van de Nederlandse beroepsbevolking.

Bron: arbeidsmarktkansen.nl en Intelligence Group (AGO)

Aantrekkende arbeidsmarkt zorgt voor verdere polarisatie

De aantrekkende arbeidsmarkt zal zonder meer zorgen voor een daling van het aantal mensen dat in ‘de badkuip’ zit. Tegelijkertijd zien we dat een aantrekkende arbeidsmarkt naar verhouding meer mensen vraagt met een hogere arbeidsmarktkans. Een logisch gevolg van het feit dat werkgevers steeds hogere startkwalificaties vragen, maar ook de verdere automatisering, flexibilisering en robotisering jaagt de polarisatie aan. In plaats van dat dat werkgevers hun criteria oprekken en gaan werven ‘in de badkuip’ zien we dat werkgevers internationaal talent aantrekken (die wel voldoen), uitwijken naar zzp’ers en verder automatiseren. Deze trend is duidelijk waarneembaar bij de administratieve beroepen, met sinds 2011 een jaar op jaar daling van de vraag met 12%, en bij de ICT’ers, met een jaar op jaar stijging van 9%. De aantrekkende economie zal derhalve voor een daling van het aantal werklozen zorgen, maar lang niet zo snel en sterk als voorheen. Tegelijkertijd zal een grotere krapte en schaarste gevoeld worden in de beroepen waarbij de arbeidsmarktkans al groot was. Voor werkgevers, vakbonden en overheden zal de belangrijkste uitdaging van de komende jaren liggen in het omscholen van mensen met een lage arbeidsmarkt naar kansrijke beroepen en het aanleren van kansrijke skills die gevraagd worden op de arbeidsmarkt.

Voor meer informatie:

Geert-Jan Waasdorp, directeur Intelligence Group (088-730 28 00)